Việt Nam đang có nhiều tỉnh thành bị phong toả do biến chủng Covid-19 Delta gây ra. Hầu như mọi hoạt động đều đình trệ, từ giáo dục, sản xuất đến dịch vụ đều chung số phận đìu hiu chờ cho đại dịch được chính phủ xử lý triệt để. Tuy vậy, trong cơn khủng hoảng hiên nay, vẫn có nhiều cơ hội cho ngành phiên dịch.

Dịch Corona khiến nhiều ngành bị trì trệ

Như thường lệ, sau kỳ nghỉ Tết dài, học sinh và sinh viên ở Việt Nam bước vào học kỳ mới nhưng do tình trạng dịch viêm phổi này gây ra, các trường học trên cả nước đều cho học trò nghỉ học.

Theo thông tin ghi nhận trong báo cáo “Dịch viêm phổi nCoV đem đến sự kiện thiên nga đen cho thị trường chứng khoán ngay đầu năm 2020” của Khối Phân tích, Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDIRECT thì du lịch, lưu trú, hàng không là các ngành nghề chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Cụ thể là dịch viêm phổi đã khiến hàng triệu khách quốc tế và khách nội địa hủy tour, nhiều khách sạn ngừng hoạt động, hoạt động du lịch tạm dừng kéo theo hàng nghìn lao động thất nghiệp tạm thời. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh du lịch đã than rằng cho đến thời điểm này, họ thiệt hại 95% doanh số.

Bà Nguyễn Thị Khánh, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội du lịch TP HCM, đánh giá về tình trạng hiện nay: “Ngành du lịch đang trải qua một cuộc khủng hoảng lớn”. Trong khi đó các công ty lữ hành nhận xét đang có hiệu ứng domino trong tâm lý du khách, khi họ tìm tới đòi lại tiền, huỷ tour hàng loạt vì e ngại virus corona. Ông Vũ Thế Bình, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch Việt Nam nhận định du lịch là ngành dễ bị tổn thương nhất, đồng thời thiệt hại nặng nhất mỗi khi có thiên tai, dịch bệnh hay biến động chính trị. Ước tính ngành du lịch sẽ thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng sau đợt dịch bệnh này và không thể phục hồi lập tức ngay cả khi dịch bệnh kết thúc. Khi dịch coronavirus trở thành vấn nạn toàn cầu thì có rất nhiều ngành nghề và doanh nghiệp bị ảnh hưởng. Ảnh hưởng dễ thấy nhất đó là việc hạn chế du lịch, đóng cửa biên giới với Trung Quốc và ở nhiều nước khác nhau.

Tiến sĩ Clāra Ly-Le, Giám đốc điều hành của EloQ Communications chia sẻ: “Mỹ dự tính sẽ thất thoát 10 tỉ đô la Mỹ vì thiếu khách du lịch Trung Quốc. Và Việt Nam cũng ước tính bị giảm 30-40% lượng khách du lịch từ Trung Quốc đến. Nhưng đây chỉ là bề nổi của tảng băng. Có rất nhiều quốc gia hạn chế đến Việt Nam cũng như nhiều quốc gia hạn chế đến các nước châu Á khác bởi có liên quan đến đại dịch corona. Ngành du lịch bị trì trệ kéo theo những Hướng dẫn viên không có việc làm.

Từ vấn đề của du lịch sẽ ảnh hưởng đến vấn đề của những ngành nghề khác.” Tờ RFI trích lời chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, Việt Nam đang có quan hệ kinh tế rất nhiều mặt với Trung Quốc, đặc biệt là về thương mại, về xuất nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong ngắn hạn, các ngành nghề xuất khẩu sang Trung Quốc như nông sản, thủy sản, thực phẩm… sẽ chịu tác động đáng kể. Các doanh nghiệp Việt nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc hoặc các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất phụ thuộc vào nguồn nguyên vật liệu nước này có thể chịu nhiều ảnh hưởng. Đặc biệt, những ngành đó là: Dệt may, điện tử, tiêu dùng, thép.

Ở lĩnh vực giải trí, nhiều ca sĩ Việt Nam cũng đã dời hoặc hủy bỏ các show diễn của mình. Đơn cử như Đan Trường, một ca sĩ nhạc pop nổi tiếng của Việt Nam, đã thông báo đến người hôm mộ: “Tất cả 9 show diễn của tôi bị huỷ hết trước tình hình diễn biến của dịch viêm phổi do virus corona gây ra”. Các sân khấu kịch, vốn là địa điểm giải trí ưu thích của nhiều người Việt Nam, cũng phải dừng diễn do lo sợ dịch bệnh. Theo TS Clāra, những hoạt động thương mại mang tính chất nước ngoài, những sự kiện có liên quan đến khách nước ngoài đều có thể bị hoãn lại hoặc hủy vì tâm lý e ngại có nên đến quốc gia có khả năng lây nhiễm corona cao hơn hay không.

Bà nhấn mạnh: “Đối với những doanh nghiệp trong nước cũng chịu ảnh hưởng khi gây ảnh hưởng tâm lý đến người lao động, gây trở ngại đến năng suất làm việc. Trong lúc này, ngành PR (quan hệ công chúng) cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ vì rất nhiều khách hàng ở giai đoạn hiện tại hạn chế những hoạt động PR và tổ chức sự kiện đến mức tối đa bởi đây là thời điểm nhạy cảm cho tất cả các nhãn hàng. Bất cứ thông điệp nào đưa ra nếu mang tính “lễ hội” quá thì sẽ không phù hợp với hoàn cảnh hiện tại hoặc nếu thông tin nhạy cảm ở thời điểm này cũng sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp của họ. Phần khác, khi những doanh nghiệp nước ngoài hạn chế đến những thị trường khác, các hoạt động ký kết cũng sẽ bị giảm xuống cũng ảnh hưởng đến ngành PR”.

Phiên dịch trong thời kỳ khủng hoảng

Trong bối cảnh hiện tại, ngành phiên dịch có diễn biến phức tạp: các doanh nghiệp trì trệ khiến phiên dịch viên thất nghiệp, không có việc làm. Vậy phải làm gì trong thời kỳ khủng hoảng này!

Có những phiên dịch viên trong thời gian cách ly toàn xã hội đã chuyển hướng làm Youtube để chia sẻ kinh nghiệm phiên dịch cũng như kinh nghiệm học ngôn ngữ cho các bạn trẻ, đem lại những nguồn hứng mới cho phiên dịch mới vào nghề. Có những phiên dịch viên tự nguyện vào khu cách ly để hỗ trợ các y bác sĩ, nhân viên giao tiếp với những người nước ngoài có nguy cơ phát bệnh. Đây là những tấm gương điển hình, thể hiện tinh thần trách nhiệm với đất nước.